Orientacja seksualna i płeć psychologiczna a zaburzenia odżywiania.

Chociaż wciąż pokutuje stereotyp, że zaburzenia odżywiania są domeną białych, heteroseksualnych nastolatek, coraz częściej do głosu dochodzą inne społeczności, które opowiadają o swoich zmaganiach z chorobą. Mężczyźni czy osoby starsze dotknięte anoreksją stają się mniej transparentni dla bezlitosnych oczu społeczeństwa. A co z osobami identyfikującymi się jako część społeczności LGBT?

TEKST ALEKSANDRA FRYDRYSIAK

Osoby transpłciowe oraz nieheteroseksualne są narażone na zwiększone ryzyko zaburzeń odżywiania. Co prawda w odróżnieniu od populacji ogólnej większe prawdopodobieństwo zachorowania wykazują tylko homoseksualni i biseksualni mężczyźni, ale nieheteroseksualne kobiety i osoby transpłciowe zazwyczaj mają inne podłoże zaburzeń odżywiania, przez co bez właściwej diagnozy leczenie staje się trudne i bezowocne.

(…) za orientacją nieheteroseksualną oraz transpłciowością idą dodatkowe presje społeczne i ostracyzm, co może być mechanizmem podtrzymującym zaburzenie.

Często takie osoby nie ujawniają swojej orientacji pracownikom opieki zdrowotnej, ponieważ boją się dyskryminacji, bagatelizowania czy gorszego traktowania. Niestety, słusznie, ponieważ często tak się dzieje. Lekarze nie zawsze posiadają właściwe przygotowanie psychologiczne w dziedzinie seksualności pacjentów i nawet jeśli niekoniecznie okazują pacjentowi niechęć, często po prostu nie wiedzą, jak postępować z taką osobą lub jak wykorzystać nowe informacje w trakcie leczenia.

Zaburzenia odżywiania mogą być manifestacją nieakceptowania zarówno swoich pragnień, lęków, jak i wszelkiej niechcianej inności. Chorobliwa restrykcyjność może być symbolem chęci „zniknięcia”, a przejadanie się i otyłość będą wyrazem dążenia do bezpłciowości lub obroną przed ciałem, które może być postrzegane jako seksualne.

A wykorzystać je należy, ponieważ za orientacją nieheteroseksualną oraz transpłciowością idą dodatkowe presje społeczne i ostracyzm, co może być mechanizmem podtrzymującym zaburzenie. Szczególnie obciążeni są homoseksualni mężczyźni, od których, oprócz smukłości (podobnie jak u kobiet), wymaga się także muskulatury (typowej dla mężczyzny). Niemożność osiągnięcia tego sprzecznego ideału powoduje u nich narastające niezadowolenie z ciała. Również nieheteroseksualnym kobietom nad wyraz ciężko jest łączyć stereotypy płciowe i znaleźć swój złoty środek. Być jednocześnie twardą i męską, ale delikatną i kobiecą. Natomiast u osób transpłciowych zaburzenia obrazu ciała bywają wynikiem konfliktu między płcią psychologiczną a cielesną. Leczenie hormonalne czy operacyjne często okazuje się tu najprostszym rozwiązaniem dla długotrwałych zmagań z niechcianym ciałem.

Warto zaadresować seksualność pacjenta, bo jeśli jest przez niego represjonowana, może być napędem braku akceptacji siebie. Nie chodzi nawet tylko o akceptację swojego wyglądu. Zaburzenia odżywiania mogą być manifestacją nieakceptowania zarówno swoich pragnień, lęków, jak i wszelkiej niechcianej inności. Chorobliwa restrykcyjność może być symbolem chęci „zniknięcia”, a przejadanie się i otyłość będą wyrazem dążenia do bezpłciowości lub obroną przed ciałem, które może być postrzegane jako seksualne.

Osoby ze społeczności LGBT mierzą się z podwójnym stresem związanym z funkcjonowaniem w świecie społecznym. Widzą świat nie tylko z perspektywy określonej roli płciowej, ale także mniejszości, która wciąż nie jest uniwersalnie akceptowana. Problemy tożsamościowe, sprzeczne oczekiwania, dyskryminacja – to wszystko pożywka dla niskiego poczucia wartości, zagubienia, depresji i potrzeby chorobliwej kontroli chociaż jednego aspektu swojego życia. Taka sytuacja stawia przed diagnostami oraz terapeutami nowe wyzwania, którym muszą sprostać, by proces leczenia odbywał się sprawnie i rzetelnie.