W Polsce leczeniem zaburzeń odżywiania zajmują się poradnie zdrowia psychicznego dla dzieci i dorosłych, oddziały psychiatryczne dla dzieci i młodzieży, oddziały leczenia nerwic dla dorosłych, a także prywatne ośrodki leczenia oraz gabinety psychiatryczne i psychoterapeutyczne. Leczenie szpitalne prowadzą oddziały psychiatryczne dla dzieci i młodzieży oraz oddziały leczenia nerwic dla dorosłych.
W ramach leczenia stosowane są metody biologiczne, psychoterapia oraz inne formy pomocy.
Leczenie biologiczne zaburzeń odżywiania ma charakter leczenia objawowego, w którym nieodzowna jest współpraca wieku specjalistów.
Leczenie biologiczne może składać się z następujących elementów:
Wskazania do hospitalizacji danej osoby są wypadkową jej stanu somatycznego i psychicznego oraz wcześniejszego przebiegu choroby.
Decyzja o podjęciu konkretnej psychoterapii związana jest z wyborem jednej ze szkół psychoterapeutycznych, m.in. psychodynamicznej, poznawczo-behawioralnej i humanistycznej. A także formy psychoterapii. Wśród nich wyróżniamy psychoterapię indywidualną, grupową, rodzinną lub terapię par.
Poniżej przedstawiono podstawowe informacje na temat wybranych możliwości psychoterapii.
W skład metod terapeutycznych wchodzą: psychoterapia wglądowa, psychoterapia oparta na związku psychoterapeutycznym oraz psychoterapia wspierająca. Istotne jest dążenie do osiągnięcia autonomii pacjenta i wyrównanie zaburzeń wynikających z wcześniejszych związków z osobami znaczącymi. Poprzez własne analizy oraz interpretacje terapeuty pacjent może uzyskać swego rodzaju wgląd i wiedzę na temat swoich zachowań i emocji. Dodatkowo pacjent jest wspierany w osiąganiu stabilności emocjonalnej, dzięki pozyskanej wiedzy o swoim funkcjonowaniu.
Jako główne cele terapii poznawczo-behawioralnej wskazuje się zmianę schematów poznawczych dotyczących jedzenia i postrzegania własnej sylwetki. Ponadto radzenie sobie z emocjami i zachowaniami w różnych sytuacjach życiowych bez konieczności odwoływania się do niewłaściwych zachowań żywieniowych. Stosuje się różne metody i techniki oddziaływań psychoterapeutycznych m.in. psychoedukację, dzienniczek samoobserwacji, treningi interpersonalne, techniki wzmocnień pozytywnych, negatywnych oraz wygaszania wzmocnień (m.in. system nagród i kar). W klasycznej wersji terapii problemy emocjonalne nie są przedmiotem zainteresowania terapeuty. Następuje praca nad objawami, koncentracja na wyeliminowaniu niewłaściwych nawyków żywieniowych oraz zmianie sposobu myślenia
U podstaw tej terapii leży założenie, że objawy zaburzeń odżywiania pełnią istotną rolę w utrzymywaniu w równowadze sprzecznych tendencji pojawiających się w rodzinie, grożących zmianą ról, konfliktami lub rozpadem rodziny. W trakcie leczenia terapeuta spotyka się z całą rodziną oraz indywidualnie z pacjentem. Przedmiotem zainteresowania są m.in. problemy z jedzeniem jako sposób komunikowania się rodziny, problematyka granic i autonomii poszczególnych członków rodziny oraz problematyka usamodzielniania się dorastającego dziecka. Metodę tą stosuje się najczęściej u dzieci i młodzieży.
W psychoterapii Gestalt terapeuta koncentruje się na rozwiązaniu konfliktu między sprzecznymi tendencjami pacjenta oraz dostarczeniu korekcyjnych doświadczeń. Pomaga także w odreagowaniu tłumionych emocji, uczy rozpoznawać własne potrzeby i deficyty emocjonalne oraz brać odpowiedzialność za ich zaspokojenie. Do stosowanych technik zalicza się m.in. uwrażliwianie na przeżywane emocje, odgrywanie ról i pracę z pustym krzesłem.
W leczeniu zaburzeń odżywiania psychoterapia grupowa stanowi często jeden z elementów programu terapeutycznego i stosuje się ją łącznie z innymi metodami. Może ona przyjmować różne formy w zależności od założeń i orientacji ośrodka terapeutycznego. Relacje, w jakie wchodzą członkowie grup, są wykorzystywane przez terapeutów w mniejszym lub większym stopniu. Psychoterapia może mieć formę grupy zamkniętej lub grupy otwartej, której skład jest zmienny. Ma ona przeważnie bardziej intensywny przebieg niż psychoterapia indywidualna. Grupa daje więc możliwość pozyskania informacji na temat różnego postrzegania i odbioru tych samych problemów oraz radzenia sobie z nimi. Trudności w mówieniu o osobistych przeżyciach w obecności innych osób są naturalne, ale proces terapii w grupie ma swoje odpowiednie tempo, a psychoterapeuta wprowadza pacjentów na kolejne etapy zaangażowania.
Wśród innych form pomocy warto wskazać na grupy wsparcia i grupy samopomocy.
Grupy wsparcia zakładane są przez rodziców, bliskich pacjentów, a ich struktura i forma organizacji uzależniona jest od potrzeb osób uczestniczących. Głównymi celami tych grup jest:
Grupy samopomocy skupiają osoby bezpośrednio chorujące na zaburzenia odżywiania. Najczęściej obejmują one osoby pragnące utrzymać poprawę zdrowia. Do ich zadań należy m.in.:
Często wskazuje się jednak na duże niebezpieczeństwo, jakie niosą ze sobą samodzielne spotkania osób cierpiących na zaburzenia odżywiania, którym nie towarzyszy opieka specjalisty.
Należy wspomnieć także o innych technikach terapeutycznych, które pełnią funkcję wspomagającą w podstawowym programie leczenia, bądź są uznawane jako jeden z elementów np. psychoterapii grupowej. Są to m.in.: muzykoterapia, terapia tańcem i ruchem, techniki relaksacyjne, psychorysunek, arteterapia, kynoterapia, psychodrama.
Bądź na bieżąco i dołącz do newslettera!
Dołącz do grupy terapeutycznej dla osób chorujących na zaburzenia odżywiania we Wrocławiu. Pierwsze spotkanie grupy już 9 marca o 18:00.
