Psychoterapia jest sformalizowanym spotkaniem pomiędzy terapeutą, a osobą zgłaszającą się po pomoc. Osoba ta w zależności od nurtu psychoterapii nazywana jest pacjentem lub klientem. Sesja terapeutyczna ma zazwyczaj formę rozmowy, choć mogą w niej występować też inne elementy komunikacji, takie jak opowiadania, wiersze, różne wyrazy artystycznej ekspresji. Rola terapeuty jest uzależniona od nurtu w jakim pracuje. Niezależnie od tego, zawsze najwięcej mówisz Ty, a zadaniem psychoterapeuty, jest przede wszystkim słuchanie, zadawanie pytań i zachęcanie Cię do otwartego mówienia o Twoich sprawach.
Decyzja o podjęciu psychoterapii należy do Ciebie. Nie może podjąć jej za Ciebie psycholog, nie powinni jej również podejmować Twoi bliscy. Swoboda wyboru w momencie podejmowania decyzji o pójściu na terapię jest konieczna dla jej skuteczności. Twoja motywacja do leczenia nie może wynikać także np. z chęci ugłaskania zaniepokojonej rodziny. Prawdopodobnie przeżywasz niepokój i wątpliwości, zastanawiając się nad skorzystaniem z psychoterapii. Być może myślisz, że coś z Tobą jest nie tak, że nie do końca siebie znasz i kontrolujesz. Trudno jest Ci się pogodzić z zaistniałą sytuacją. Ten opór jest zupełnie naturalny. Perspektywa zajmowania się nieświadomością, czyli pragnieniami, przeżyciami i uczuciami, z których nie zdajemy sobie sprawy nie napawa optymizmem. Pozwól jednak sobie pomóc. Zrób pierwszy krok i podejmij decyzję. Pamiętaj, to TY musisz chcieć się leczyć.
Nie ulega wątpliwości, że psychoterapia będzie da Ciebie trudnym przeżyciem. Warto więc, abyś mogła czy mógł liczyć na wsparcie bliskiej Ci osoby. Pamiętaj jednak, że nie wszystkie osoby z Twojego otoczenia będą popierać podjętą przez Ciebie decyzję. Możesz spotkać się z ignorowaniem bądź wyśmianiem Twojego problemu. Spróbuj się tym nie zrażać. Nie wstydź się psychoterapii. Jesteś chora, jesteś chory, a terapia jest po prostu lekarstwem.
Zdaj sobie sprawę, że być może nie uda się od razu. Samo znalezienie specjalisty może okazać się bardzo trudne. Pamiętaj, że poszukiwanie pomocy to poniekąd część procesu terapeutycznego. Nie oczekuj, że Twoi bliscy wszystkim się zajmą oraz, że pierwszy znaleziony adres będzie tym właściwym. Niekoniecznie osoba, która pomogła komuś z podobnymi problemami, może pomóc Tobie. Leczenie musi opierać się na wzajemnej współpracy, do której niezbędne jest zbudowanie poczucia zaufania.
Psychoterapia jest wspólną pracą pacjenta i psychoterapeuty, często długą i trudną, dlatego warto wybrać do tej współpracy osobę jak najbardziej kompetentną. W Polsce nie istnieją regulacje prawne, które porządkowałyby rynek usług terapeutycznych, dlatego dobrze jest przyjrzeć się wybranemu przez nas terapeucie, opierając się m.in. na jego formalnych kompetencjach i naszym subiektywnym wrażeniu. Szukając kompetentnego psychoterapeuty warto zgłosić się bezpośrednio do instytucji prowadzących kursy psychoterapii, organizacji zrzeszających psychoterapeutów o różnych orientacjach teoretycznych lub do jednostek służby zdrowia, które otrzymały kontrakt na świadczenie usług psychoterapeutycznych. Najlepiej byłoby, gdyby terapeuta miał także doświadczenie w leczeniu zaburzeń odżywiania.
Musisz również zdawać sobie sprawę, że bardzo istotne jest Twoje wrażenie na temat terapeuty. Jeśli w czasie początkowych spotkań poczujesz, że trudno jest Ci pracować z daną osobą, spróbuj omówić to z terapeutą. Jeśli dojdziesz do wniosku, że opór przed psychoterapeutą jest zbyt duży, należy poszukać innej osoby, z którą poczujesz się bezpieczniej. Pamiętaj jednak o naturalnym lęku przed podjęciem leczenia. Długie poszukiwanie „właściwego” terapeuty może być rezultatem właśnie Twoich obaw, a nie wynikać z faktu, że trafiasz na nieodpowiednie osoby. Nie istnieje również reguła, że leczenie prywatne jest lepsze od leczenia na NFZ.
Zrozum, że proces poznawania i zmiany siebie wymaga czasu, a na efekty trzeba czekać dosyć długo. Standardowo psychoterapia trwa od kilkunastu tygodni do kilku lat, a spotkania odbywają się zazwyczaj raz w tygodniu. Zasady współpracy ze specjalistą określane są jednak indywidualnie do każdego przypadku. W momencie podjęcia leczenia na NFZ, wizyty są bezpłatne, niestety okres oczekiwania na przyjęcie jest często bardzo długi. Decydując się na terapię w prywatnym gabinecie, należy liczyć się z kosztami od około 80 zł do nawet 150-200 zł za wizytę.
Pamiętaj, że nie istnieje jeden schemat przebiegu leczenia. Dobór metody, formy i trybu leczenia zależny jest od bardzo wielu czynników m.in. stanu somatycznego i psychicznego osoby chorej, przebiegu choroby, wieku pacjenta jak i preferencji oraz doświadczeń danego ośrodka, czy oddziału leczenia. Wśród specjalistów występuje także duża różnica poglądów związanych z wyborem rodzaju leczenia wynikająca m.in. z przyczyn ideologicznych. Należy zaznaczyć, że poszczególne tryby leczenia mają swoje zalety i ograniczenia. Decyzja o podjęciu konkretnej psychoterapii związana jest z wyborem jednej ze szkół psychoterapeutycznych m.in. psychodynamicznej, poznawczo-behawioralnej i humanistycznej oraz formy psychoterapii – psychoterapii indywidualnej, grupowej, rodzinnej lub terapii par. Należy wspomnieć także o innych technikach terapeutycznych, które pełnią funkcję wspomagającą w podstawowym programie leczenia, bądź są uznawane jako jeden z elementów np. psychoterapii grupowej. Są to m.in.: muzykoterapia, terapia tańcem i ruchem, techniki relaksacyjne, psychorysunek, arteterapia, kynoterapia, psychodrama. Którędy pójść? Nie otrzymasz jednoznacznej odpowiedzi. Zależy to m.in. od Twoich preferencji, dostępności danych metod leczenia w Twojej okolicy czy zasobności portfela, w przypadku leczenia prywatnego.
Musisz zdać sobie sprawę, że psychoterapia ma swój własny przebieg. Pierwsze spotkanie z terapeutą polega na
konsultacjach poświęconych wstępnej diagnozie zgłaszanych prze Ciebie trudności oraz określeniu możliwości pracy nad nimi. W trakcie pierwszej wizyty (lub czasem kilku pierwszych wizyt) terapeuta może zawrzeć z Tobą tak zwany kontrakt terapeutyczny. Dotyczy on uzgodnionych przez terapeutę i Ciebie warunków prowadzenia terapii. Poprzez zawarcie kontraktu zadeklarujesz dążenie do ustalonej zmiany. Określona zostaje istota problemu, cel terapii, częstotliwość wizyt, czasem z góry decyduje się także o ilości sesji terapeutycznych, zasady umawiania i odwoływania wizyt, formy kontaktu z psychoterapeutą i warunki płatności za terapię.
Kolejne sesje terapeutyczne podejmowane są, by realizować określone cele terapii. Konieczne jest systematyczne podejmowanie sesji terapeutycznych. Tylko wówczas można konsekwentnie pracować nad danym problemem. Terapia kończy się podsumowaniem pracy terapeutycznej i oceną osiągniętych celów. Prawdopodobnie nastąpi także próba przygotowania Ciebie na radzenie sobie w sytuacji ryzyka powrotu trudności.
Trzeba sobie uzmysłowić, że psychoterapia ma swoją specyfikę. Przede wszystkim musisz wiedzieć, że kontakt z psychoterapeutą powinien ograniczać się do wizyt w gabinecie. Niewskazane jest również leczenie osób znających się u tego samego terapeuty czy leczenie się u terapeuty, którego znasz prywatnie. Psychoterapeuta nie mówi nic o sobie, wypowiada się wyłącznie na Twój temat, co może być czasem dla Ciebie frustrujące. Wszystkie te kwestie nie wynikają z niechęci wobec nawiązywania prywatnych kontaktów, ale z kodeksu etycznego, którego przestrzeganie jest podstawą do prawidłowego przebiegu procesu leczenia.
Kolejną kwestią, na którą należy zwrócić uwagę jest fakt, że podczas psychoterapii powinna panować atmosfera bezpieczeństwa, zaufania i otwartości. Często będziesz opowiadać bardzo wiele osobistych rzeczy ze swojego życia, nie rzadko takich, o których nigdy nikomu się nie mówiło. Nie możesz się tego obawiać, ponieważ psychoterapeutów obowiązuje tajemnica zawodowa. Postaraj się nie ukrywać niczego, nie wstydzić się ani nie bać się negatywnej oceny. Zadaniem terapeuty nie jest ocena Twojej osoby, ale pomoc. Opieka specjalistyczna nie zmienia jednak faktu, że Twoja rola w powrocie do zdrowia jest bardzo duża, a leczenie wymaga współpracy i zaufania.
Warto, byś wiedział, wiedziała, że coś może nie dziać się według Twojego planu. Z czasem może nastąpić okres chwilowego pogorszenia nastroju, podczas którego przyjdzie pokusa zrezygnowania z terapii. Przygotuj się, że taka sytuacja może nastąpić i nie opuszczaj leczenia, myśląc, że trafiłaś, trafiłeś na niekompetentnego terapeutę. Warto ten okres przeczekać i mimo wszystko dalej pracować, a niedługo pojawią się zmiany na lepsze. Zdarza się też wręcz przeciwnie. Możesz poczuć podekscytowanie nowym doświadczeniem i atmosferą psychoterapii, nabrać energii, nawiązać kontakty z ludźmi, jak również może wydawać Ci się, że nastąpił pełny powrót do zdrowia i psychoterapia nie jest już potrzebna. Również wtedy nie rezygnuj z psychoterapii, gdyż jej celem jest długotrwała poprawa Twojego zdrowia, a nie tylko chwilowe polepszenie nastroju.
Pamiętaj, że o wszystkich swoich wątpliwościach możesz powiedzieć Twojemu psychoterapeucie. Jeśli przebieg terapii, jej forma, czy Twoje samopoczucie nasuwa jakieś pytania, nie obawiaj się wypowiedzieć ich na głos. Taka jest praca terapeutów i nie ma w tym nic niewłaściwego, że chcesz wiedzieć więcej czy po prostu zrozumieć pewne sytuacje.
Zdaj sobie sprawę, że w procesie powrotu do zdrowia potrzeba będzie bardzo dużo cierpliwości. Leczenie zaburzeń odżywiania trwa zazwyczaj dosyć długo i nie istnieje niestety magiczne lekarstwo, które zmieni wszystko z dnia na dzień. Prawdopodobnie pojawią się też upadki, chwile zwątpień i załamania. Nie możesz wówczas zrezygnować z terapii, a dzięki wytrwałości uda Ci się na pewno przezwyciężyć trudności.
Bądź na bieżąco i dołącz do newslettera!