Anoreksja- choroba śmiertelna. Samobójstwa.

W historii życia osób z anoreksją, znaleźć można szereg czynników predysponujących do kształtowania się u nich tendencji samobójczych. Również doświadczenie choroby jaką jest anoreksja może wpłynąć na występowanie myśli, bądź podejmowanie prób samobójczych. Celem prezentowanego poniżej artykułu jest zwrócenie uwagi, jakie czynniki predysponujące oraz związane z chorobą, mogą doprowadzić do śmierci samobójczej.

TEKST ALEKSANDRA WALORY, AGATA DUTKIEWICZ

Jak wynika z badań, myśli samobójcze ujawnia ok. 54% osób chorych na anoreksję, natomiast ok. 9% podejmuje próby samobójcze. Odsetek śmiertelności z powodu samobójstwa u chorych wynosi od 2 do 9%, co skutkuje faktem, iż śmierć samobójcza stanowi 27% przyczyn wszystkich zgonów pacjentów z anoreksją. Do samobójstwa prowadzić mogą czynniki predysponujące, np. związane z urazami z okresu dzieciństwa, czy relacjami z opiekunami, które w przyszłości mogą odpowiadać za ukształtowanie tendencji samobójczych. Z kolei wśród czynników wyzwalających, kryzysowych wymienić można chorobę somatyczną, psychiczną, utratę bliskiej osoby, uzależnienia od środków psychoaktywnych, itd. Obok wymienionych czynników w literaturze przedmiotu pojawiają się również zaburzenia odżywiania, w tym anoreksja, a także zaburzenia afektywne, głównie depresja, która diagnozowana jest u blisko 50% chorych na anoreksję. Przyglądając się bliżej czynnikom predysponującym, cechy rodzin anorektycznych, takie jak nadopiekuńczość, nadmierna kontrola i wymagania, sztywność, nierozwiązywanie konfliktów, odpowiadają koncepcji „nierozwiązywalnego problemu”, tzn. poczuciu niemożności sprostania wysokim wymaganiom, bezsilności i osamotnienia, co z kolei wpływa na niskie poczucie własnej wartości i kompetencji oraz myślenie tunelowe, skutkiem czego osoba może odczuwać awersyjny stosunek wobec życia, sprzyjający tendencjom samobójczym.

Anoreksja jako samobójcza pułapka.

Natomiast w kontekście syndromu presuicydalnego – stanu psychicznego osoby zagrożonej samobójstwem – wymienia się między innymi, stan awersyjnej samoświadomości, który może wynikać z poczucia niezrealizowania własnych lub narzuconych standardów. W odniesieniu do osób z anoreksją, ich standardy dotyczące wyglądu, w szczególności masy ciała, a także wymagania stawiane głównie przez opiekunów, odbiegają od realności. Z tego powodu, niemożność sprostania wygórowanym standardom, zważywszy na fakt, że postępująca utrata masy ciała (która nigdy nie jest satysfakcjonująca), stale wyniszczająca organizm i – o ile nie kończy się śmiercią z wycieńczenia – może w efekcie braku nadziei, rozczarowania doprowadzić do samobójstwa. Kolejnym czynnikiem ryzyka jest poddanie przymusowej hospitalizacji, co może prowadzić do poczucia utraty kontroli nad własnym życiem oraz bezradności – które to są najczęściej wymienianą w literaturze przyczyną targnięcia się na własne życie. Również poczucie bycia nierozumianym przez otoczenie i osamotnionym w chorobie oraz długi czas trwania choroby, stanowią ryzyko popełnienia samobójstwa.

Czy typ anoreksji ma znaczenie?

Ponadto, badania wskazują, że ryzyko śmierci samobójczej jest o 50% większe w przypadku osób chorujących na anoreksję typu bulimicznego w stosunku do osób z anoreksją typu restrykcyjnego, co może wynikać z większych u tych osób trudności w zakresie regulacji emocji, impulsywności, a wraz z nią – doświadczenia utraty kontroli, skutkiem czego może być silny, negatywny afekt, poczucie winy, prowadzące do próby samobójczej.

Wołanie o pomoc czy wyjście ewakuacyjne?

Akt samobójczy rozumiany jest w literaturze jako alternatywne wyjście z trudnej sytuacji, którą stanowić może anoreksja, bądź też jako forma wołania o pomoc i zwrócenia na siebie uwagi, której tak często nie otrzymują od otoczenia osoby chorujące na anoreksję. W kontekście tej choroby, samobójstwo można również zinterpretować jako akt samounicestwienia, zniszczenie ciała, które stale odbiega od standardów. Niestety, jak podaje Pompili, liczba chorych na anoreksję, którzy popełnili samobójstwo jest wciąż zbyt nisko szacowana. Opisany w artykule problem świadczy o tym, że niezwykle istotna jest procesie leczenia anoreksji również współpraca z psychoterapeutą oraz działania z zakresu psychoedukacji, które obejmować powinny zarówno pacjenta, jak i jego rodzinę.

Przedstawione przez autorki opisy dwóch najczęstszych przyczyn zgonów w przebiegu anorexia nervosa stanowią próbę uświadomienia jak niebezpieczną chorobą jest to zaburzenie. Sama tematyka dwóch części artykułów sugeruje, iż do leczenia jadłowstrętu należy zaangażować wielodyscyplinarny zespół specjalistów, którzy czuwaliby nad bezpieczeństwem pacjenta pod kątem możliwych komplikacji somatycznych oraz psychicznych. Pragniemy również zaapelować o niebagatelizowanie niepokojących symptomów anoreksji, gdyż jak wskazują dane literaturowe, ryzyko śmierci pacjenta jest o wiele niższe przy szybkiej reakcji otoczenia i wdrożeniu specjalistycznej interwencji terapeutycznej.

Źródła:
Kierus, K., Białokoz-Kalinowska, I., Piotrowska-Jastrzębska, J. (2012). Zaburzenia odżywiania u młodzieży. Pediatria i Medycyna Rodzinna, 8(4), 293 – 297
Ringel, E. (1987). Gdy życie traci sens. Rozważania o samobójstwie. Szczecin: Glob.
Suchańska, A., Krysińska, K. (2003). Samobójstwo – perspektywa psychologiczna. Konin: PWSZ.
Pompili R, Mancinelli J, Ginardi P. (2004) Suicide in anorexia nervosa: a metaanalysis. International Journal of Eating Disorders, 36 (1): 99-10

Udostępnij:

Bądź na bieżąco i dołącz do newslettera!