5 sposobów na uzdrowienie swojej relacji z jedzeniem.

Wielu ludzi przeceniających jedzenie – niezdolni otrzymać od świata, czego potrzebują, zwracają się ku jedzeniu, w którym znajdują pocieszenie, co sprawia, że czują się bardziej umniejszeni i zależni od jedzenia, które zaspokaja ich potrzeby.”

Przytoczony fragment pochodzący z książki autorstwa Melissy Grabau (2017), doskonale obrazuje relację z jedzeniem dużej części naszego społeczeństwa. Jak uzdrowić ową relację, aby uzyskać równowagę między światem wewnętrznych przeżyć, a wymaganiami stawianymi przez otoczenie, w którym żyjemy?

TEKST KAROLINA BŁASZCZYK

Relacja z jedzeniem, coraz częściej odgrywającym rolę, którym nie jest w stanie sprostać, prowadzi do dysfunkcjonalnego posługiwania się żywnością. Widoczny staje się ogromny rozdźwięk pomiędzy prawdziwym celem jedzenia, jakim jest zaspokojenie głodu fizjologicznego a czynnością jedzenia, którą wykonujemy w sposób niedbały, a dosyć często szkodliwy dla zdrowia.

Relacja z jedzeniem bardzo wiele mówi o nas samych. Często jest wyrazem ludzkich problemów zaniedbywanych przez lata. Ponadto jedzenie wiąże się z intensywnymi emocjami. Bywa ściśle powiązane z postrzeganiem własnego ciała oraz poczuciem własnej wartości. Trudno o zdanie sobie sprawy z tego czym jest ono naprawdę, w sytuacji kiedy chwilowe uczucie przyjemności miesza się z poczuciem winy oraz wyrzutami sumienia.

Jak kształtuje się Twoja relacja z jedzeniem?

Warto zwrócić uwagę na fałszywe przekonania, które kierują naszym zachowaniem jedzeniowym na co dzień, a są wdrukowywane w nasz system poznawczy już od wczesnego dzieciństwa. „Brakuje mi silnej woli.”, „Nie wolno wyrzucać jedzenia do kosza”, „Zdrowe jedzenie kosztuje”, „Raz się żyje”, „Zjadłam cukierka, cała dieta na nic.”. To tylko kilka z wielu przykładów błędnych przekonań zakorzenionych w społeczeństwie. Jemy w sposób nawykowy, niejako pod wpływem chwili, pozostawiając daleko za sobą zdroworozsądkowe myślenie. Kiedy ludzkie przekonania dotyczące tematyki jedzenia nie są oparte na faktach, prowadzą do niedojadania albo do jedzenia ponad miarę.

Dlaczego jemy niewłaściwie?

Naszymi błędnymi przekonaniami zniekształcamy zarówno smak jak i ilość zjadanego jedzenia. Dla przykładu, kiedy uważamy, że dane jedzenie jest zdrowe, zjadamy go o 35% więcej. Próbując powstrzymać się od jedzenia w ogóle, w rezultacie zjadamy go więcej. To z kolei rodzi wyrzuty sumienia, obniża nastrój. Sprzyja dalszej konsumpcji. Wiele badań potwierdza negatywny wpływ spożywania posiłków w trakcie wykonywania innych czynności, oglądania telewizji, przeglądania stron internetowych.

Głodzimy się kiedy czujemy się odrzuceni lub wypieramy potrzebę bliskości, bycia atrakcyjnym, pożądanym. Objadamy się, poszukując ciepła, troski bądź opieki, której nie jesteśmy w stanie zaspokoić sami. Jemy więcej, bo jedzą inni, z którymi lubimy spędzać czas w sposób pasywny. Jemy mniej, tłumacząc się brakiem czasu, natłokiem obowiązków. Kiedy mamy trudności z zaspokojeniem naszych podstawowych potrzeb, stajemy się podatni na fiksację na punkcie czegoś stanowiącego ich substytut. Jedzenie służy zatem zmianie przykrego stanu emocjonalnego na pożądany bądź ucieczce od niechcianej rzeczywistości.

Jakie nawyki sprzyjają zachowaniu zdrowej relacji z jedzeniem?

Świadome jedzenie tzw. mindful eating jest podejściem, dzięki któremu jesteśmy w stanie poznać i wsłuchać się w potrzeby własnego organizmu, oddzielając jedzenie od realizacji nieświadomych popędów. Oto kilka prostych wskazówek, które pomogą Ci zadbać o zdrową relację z jedzeniem:

1. Zanim zjesz cokolwiek, upewnij się, że odczuwasz głód fizjologiczny. Głód fizjologiczny narasta powoli, być może towarzyszy mu burczenie w brzuchu, uporczywe ssanie w żołądku. Jeśli nie, być może sięgasz po jedzenie w celu zaspokojenia głodu o charakterze emocjonalnym, może zwyczajnie nudzi Ci się, bądź szukasz wymówki, aby zrobić sobie przerwę podczas wykonywania dłuższej czynności.
2. Bądź wdzięczny. Zanim zaczniesz jeść przygotowany posiłek, przyjrzyj się i doceń sam fakt, że masz co zjeść. Nadmierny konsumpcjonizm i przesyt, jakiego obecnie doświadczamy, powoduje, że często zapominamy o tych, którzy cierpią z powodu niedożywienia. Według badaczy doświadczanie wdzięczności pobudza mózg do wydzielania hormonu szczęścia, z kolei jedzenie w dobrym samopoczuciu stanowi samo w sobie pozytywne doświadczenie.
3. Jedząc, korzystaj ze wszystkich zmysłów. Jedz powoli, poddając analizie zapach, smak, wygląd, konsystencję jedzenia. Dzięki takiej praktyce dojdzie do wydzielania enzymów, które przygotują Twój żołądek do lepszego trawienia. Ty sam będziesz w pełni świadomy tego co i kiedy zjadasz.
4. Pozbądź się wszelkich dystraktorów w postaci telewizora, Internetu czy kolorowych czasopism. Według badań, spędzając czas przed telewizorem, człowiek jest skłonny zjeść o 14% więcej. W czasie niezobowiązującej rozmowy ze znajomym aż 18%. Robienie kilku rzeczy naraz tzw. multitasking, zaburza naszą koncentrację i nie pozwala na świadome skupienie uwagi na jednej czynności. Otoczenie, w jakim spożywamy posiłki, w znaczący sposób wpływa na nasze zadowolenie oraz świadome jego konsumowanie.
5. Postaraj się zaplanować swój dzień, uwzględniając co, gdzie i kiedy zjesz. Taka praktyka pomoże Ci w kontroli głodu, niwelując inne niż fizyczne przyczyny sięgania po jedzenie. Jedzenie o stałych porach na podstawie podobnych składników sprzyja budowaniu zdrowych nawyków. W przyszłości znacznie usprawni planowanie dnia.

Postaw na uważność

Uważność stanowi doskonały przepis na świadome dostrzeganie własnych stanów emocjonalnych oraz dysfunkcyjnych myśli. Daje w rezultacie kontrolę w kwestii odżywiania. Warto zatrzymać się na dłuższą chwilę nad tematem własnej relacji z jedzeniem, która odzwierciedla Twój stosunek do samego siebie. Określa go to jak mocno i czy w ogóle kochasz siebie, własne ciało i zdrowie. Dbając jak najlepiej o najbardziej podstawowe wymiary ludzkiego funkcjonowania, w tym o zdrową relację z jedzeniem, będziesz w stanie zadbać o potrzeby wyższego rzędu. Osiągnięcie satysfakcji z często wykonywanej z automatu czynności, jaką jest jedzenie, to nie tylko ludzki przywilej, ale przede wszystkim obowiązek. Uczy nas doceniać życie w pełni, nawet w jego najbardziej podstawowych wymiarach. Możesz być pewny, że siła, jaka drzemie w świadomym procesie jedzenia, zaowocuje Twoją pełną obecnością we wszystkich innych aspektach życia.

Bibliografia:

Czepczor K., Brytek-Matera A.:  Jedzenie pod wpływem emocji. Difin, Warszawa 2017.
Grabau M.: Odżywianie według jogi: Uzdrawianie relacji z własnym ciałem i jedzeniem. Vivante, Białystok 2017.
Ogden J.: Psychologia odżywiania się. Od zdrowych do zaburzonych zachowań żywieniowych. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2011.

https://natemat.pl/blogi/mateuszgrzesiak/93869,psychologia-jedzenia-czyli-kiedy-jedzenie-przestaje-miec-z-jedzeniem-cokolwiek-wspolnego
https://zwierciadlo.pl/zdrowie/moja-relacja-z-jedzeniem
https://igimag.pl/2018/05/nowonajedzone-odbudowac-dobre-relacje-z-jedzeniem/

Udostępnij: