Sposób na wyzdrowienie: techniki mindfulness w zaburzeniach odżywiania

Wielu z nas stara się ze wszystkich sił pozostać w TU i TERAZ. Słyszymy wokół od psychologów, coachów i innych specjalistów od well-being o dobrodziejstwach tego stanu. Z nieustannymi dystrkatorami w postaci social media, planowaniem przyszłości, rozpamiętywaniem przeszłości bardzo trudno jest nam docenić TERAŹNIEJSZOŚĆ. Osobom, które cierpią na zaburzenia odżywiania, bycie uważnym lub świadomym tego, co dzieje się TU i TERAZ, może pomagać zachować kontakt z sobą w walce z głosem wewnętrznego krytyka, który wybrzmiewa każdego dnia w ich głowie.

TEKST MONIKA PIOTROWSKA

 

Dla pacjentów chorujących na anoreksję, bulimię, kompulsywnie się objadających koncentracja myśli wokół kalorii, wagi, wyglądu staje się ciężarem nie do pokonania. Negatywne myśli jakby przejmują władzę nad umysłem i wpływają na zdolność rozumienia i doceniania obecnej chwili. Krytyczny głos, brzmiący gdzieś z tyłu ich głowy, uczy chorych kwestionowania swojego obrazu siebie i obniża ich poczucie własnej wartości. Kiedy osoba chora jest zalewana obrazami wychudzonych modelek, informacjami o kolejnych dietach cud, presją ze strony rodziców i/lub rówieśników, jedzenie staje się furtką do poradzenia sobie z tymi stresorami.

W jaki sposób osobom chorującym na zaburzenia odżywiania może pomóc mindfulness?

Kiedy osoba chora nieustannie martwi się o to, w jaki sposób jedzenie może wpłynąć na wzrost jej masy ciała lub zmaga się obsesją dotyczącą restrykcyjnych, wyczerpujących ćwiczeń fizycznych, trudno jej żyć w TU i TERAZ. Kiedy zmaga się z społecznymi i środowiskowymi stresorami, które powodują, że odczuwa wiele wstydu i poczucia winny, ważne jest by uczyć ją takich aktywności, które nauczą, jak radzić sobie z chorobą w dobry, znaczący, ubogacający ją sposób.

Praktykowanie mindfulness okazuje się bardzo pomocne w zrozumieniu przez osobę chorą, w jaki sposób działają mechanizmy rządzące zaburzeniami odżywiania. Badania pokazują, że u osób badanych, które korzystały z technik mindfulness, zauważono znaczącą redukcję koncentracji na wadze i kształcie ciała, ograniczeń dietetycznych, objawów zaburzeń odżywiania oraz problemów psychospołecznych w 6 miesięcy po rozpoczęciu korzystania z tych technik[1]. W świecie, w którym codziennie zmagamy się z setkami dystraktorów, praktykowanie mindfulness jest narzędziem i skutecznym środkiem do poczucia się komfortowo we własnej skórze.

Z jakich technik można korzystać?

Praktykowanie mindfulness jest narzędziem, które działa nie tylko wtedy, gdy u osoby chorej na zaburzenia odżywiania, pojawia się natłok myśli dotyczących wagi, kształtu ciała, jedzenia i kalorii i związanych z tym, trudnych do wytrzymania, emocji, ale także jest świetnym narzędziem profilaktyki. Techniki uważności, będąc sposobem na regulowanie emocji, zapobiegają destrukcyjnym zachowaniaom, jak odmawianie jedzenia, wymioty, napady objadania. Jeśli osoba chora będzie umiała cofnąć się o krok i skoncentrować, w trudnej dla niej sytuacji, nie na myślach i targających nią emocjach, tylko na tym, co tu i teraz, będzie umiała zastąpić impulsywne, chorobowe zachowania zdrowszymi.

Technik mindfulness można mnożyć. Poniżej jedna z nich, którą można wykorzystać na samym początku pracy z pacjentem oraz sprawdzić na sobie:

  1. Rozumienie chwili, czyli pytanie o to, co się obecnie dzieje w miejscu, w którym jesteś, co powoduje, że czujesz się w taki posób i angażujesz się w niezdrowe dla Ciebie zachowania?

Poprzez zanurzenie siebie w obecnej chwili, stajemy się bardziej świadomi siebie w relacji z otoczeniem. Kiedy jesteśmy świadomi danej chwili, jesteśmy w stanie odróżnić czynniki środowiskowe i osobiste, które nas wzmacniają, oraz rzeczy w środowisku, które mają na nas negatywny wpływ. Kiedy nasz pacjent zorientuje się, że chce pominąć posiłek, wymiotować lub w inny sposób pozbyć się zjedzonego posiłku albo się objeść, warto by zadał sobie pytanie „Co czuję i dlaczego tak się czuję?” „Co obecnie powoduje, że szkodzę swojemu umysłowi i ciału?”

Rozwijanie uważności uczy rozpoznawać głos wewnętrzego krytyka, dyskutować z nim i usuwać wszelkie stresory obecnie w środowisku, które powodują, że osoba chora kwestionuje swoją wartość. Stawanie się świadomym danej chwili pomaga jej także zbudować wytrzymałość i siłę by usunąć wszelkie negatywnie wpływające na nią czynniki ze swoje życia. Poprzez eliminację głosu wewnętrznego krytyka, może pójść dalej i uczyć się kolejnych sposobów do dbania o siebie oraz na nowo budować pozytywną i wspierającą relację z samym sobą. Zapisywanie myśli, pratykowanie medytacji, jogi są także świetnymi narzędziami uczącymi naszych pacjentów uważności, przy okazji mając wpływ na obniżenie poziomu napięcia.

  1. Koncentracja na pozytywach, czyli pytanie o to, w jaki sposób możesz zmienić swoje myśli i zachowania na bardziej pozytywne i służące Twojemu zdrowiu?

Praktykowanie mindfulness pomaga zrozumieć, że myśli nie są faktami i nie muszą mieć bezpośredniego wpływu na to, kim jesteśmy. Jeśli pojawiają się negatywne myśli dotyczące obrazu siebie, zachęcające do odchudzania lub obwinianie siebie, zadaniem naszego pacjenta jest zmienić je na bardziej racjonalne, pozytywnie wpływające na samopoczucie.

Rozwijanie uważności oznacza więc dla pacjenta chorującego na zaburzenia odżywiwnia, że nie musi poddawać się zawsze wpływowi negatywnych myśli. Zamiast tego, poprzez stawanie się coraz bardziej świadomym myśli i emocji w tu i teraz, może usuwać je poprzez angażowanie się w konstruktywne zachowania, takie jak: ćwiczenie, gotowanie zdrowych posiłków, spędzanie czasu z rodziną i przyjaciółmi.

  1. Działanie, a więc pytanie o to, co możemy zrobić by odżywić, zadbać o swój umysł, ciało i psychikę?

Po tym, gdy nasz pacjent nauczy się być świadomym swoich myśli oraz tego, co dzieje się w jego otoczeniu, co wpływa na jego zaburzenia odżywiania, czas by włączył do swojego życia nowe sposoby zachowania, które będą go wspierały na drodze do zdrowia. Może to być rozpoczęcie pracy z dietetykiem by stworzyć zbilansowany plan żywienia lub nauka uważności podczas wykonywania codziennych czynności, jak zakupy, czy gotowanie.

Warto także zadbać o to by usuwał wszelkie dystraktory podczas jedzenia. Uważne jedzenie może pomóc mu cieszyć się smakiem potraw i towarzystwem innych. Podczas spotkań towarzyskich, ważne jest by odłożyć na bok telefon i skupić się na ludziach wokół oraz posiłku. Gotowanie wraz z znajomymi uczy pacjenta, że jedzenie może wiązać się także z przyjemnością i dobrą zabawą.
W ćwiczeniu uważności pomocne jest także przygotowanie dziennego planu aktywności, rutyny,  uwzględniając czynności sprawiające przyjemność dbamy o to, by pacjent nie był narażony na niepotrzebną dawkę stresu.

Praktykowanie uważności to pomocny sposób nie tylko uczący świadomej obserwacji myśli i emocji w tu i teraz, ale także narzędzie, dzięki któremu uczymy naszych pacjentów łagodności wobec siebie i uspokajania siebie. To również sposób na rozwijanie współczucia dla siebie i otaczania się troską w codziennym życiu. Warto przypominać i wracać do tych technik przez cały okres pracy z pacjentem. Ćwiczyć i przypominać im o obserwowaniu chiwli obecnej, tym, że w obliczu przeciwności są odporną istotą ludzką oraz zachęcać do zastawiania się nad bolesną chwilą i podejmować pozytywne działania.

 

Zajrzyj do źródeł, jeśli chcesz poczytać więcej:
1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26052831
2. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/10640266.2011.533605
3. https://link.springer.com/article/10.1007/s12671-012-0179-1

Zapraszam Cię na warsztat on-line, podczas którego przetrenujesz 3 sprawdzone techniki uważności. Dzięki zastosowaniu ich w swoim gabinecie pomożesz pacjentowi w zwiększeniu jego odporności na napięcie emocjonalne, rozwiniesz jego umiejętności regulowania emocji w zdrowy dla niego sposób, dostarczysz mu narzędzia do zatrzymywania natłoku myśli.


Udostępnij:

Bądź na bieżąco i dołącz do newslettera!