NES. Zespół jedzenia nocnego.

Pierwsze wzmianki na temat zaburzenia odżywiania jakim jest zespół jedzenia nocnego (NES) pojawiły się już w 1955 r. Stunkard, Grace i Wolff pracowali z grupą otyłych pacjentów. Badacze zaobserwowali, że niektórzy z ich podopiecznych budzą się w nocy odczuwając przymus zaspokojenia potrzeby jedzenia. Równocześnie narzekali oni na niesatysfakcjonującą utratę masy ciała. Od tych pierwszych spostrzeżeń dotyczących NES minęło już ponad pół wieku, ale dopiero w ciągu ostatnich kilku lat znacząco wzrosła liczba naukowych publikacji dotyczących tego zjawiska.

Jakie są kryteria rozpoznania NES?

W 2008 r. odbyła się międzynarodowa konferencja poświęcona tematyce zespołu jedzenia nocnego. Eksperci z całego świata zajmujący się tym obszarem starali się wspólnie wypracować kryteria, które mogłyby służyć rozpoznaniu NES. W artykule z 2010 r. Allison i in. zaproponowali, by za najważniejszy wskaźnik uznać czy osoba spożywa zwiększoną ilość produktów spożywczych wieczorem bądź w nocy (co najmniej 25% kalorii przyjmowanych w ciągu dnia spożywanych jest po kolacji) oraz czy w ciągu tygodnia występują u niej co najmniej dwa epizody nocnego jedzenia.

Ponadto, zdaniem specjalistów, jednostka powinna być świadoma epizodów nocnego i wieczornego objadania się. Warto wziąć też pod uwagę, czy u osoby występują choć trzy z następujących właściwości: niechęć do spożywania posiłków rano lub pomijanie śniadania przynajmniej cztery razy w ciągu tygodnia, silna potrzeba jedzenia między kolacją a snem lub w ciągu nocy, zaburzenia snu (problemy z zaśnięciem lub przerywany sen) występujące cztery razy w tygodniu lub więcej, przekonanie o konieczności spożycia posiłku by móc zasnąć, dominujące uczucie przygnębienia lub pogarszanie się nastroju pod koniec dnia. Ostatnie trzy kryteria, na które zdaniem ekspertów warto zwrócić uwagę przy próbie rozpoznania tego zespołu to związek zaburzenia z odczuwaniem niepokoju lub negatywnym wpływem na funkcjonowanie jednostki, występowanie wskazanych zachowań przez co najmniej trzy miesiące oraz to, że zaburzenie nie jest wynikiem uzależnienia od substancji psychoaktywnych lub występowania u osoby innego zaburzenia psychicznego.

Kogo może dotknąć NES?

Szacuje się, że w populacji ogólnej 1,5 – 1,6% osób spełnia kryteria zespołu jedzenia nocnego. Wiele badań wskazuje, że odsetek osób cierpiących z powodu zespołu jedzenia nocnego jest znacznie wyższy w grupach osób otyłych i wynosi 9%. W przypadku otyłości trzeciego stopnia mówi się tu nawet o 51-64% pacjentów zmagających się z NES! Ponadto doniesienia naukowe wskazują, że osoby, które regularnie podjadają w nocy z biegiem czasu przybierają na wadze więcej niż ci, którzy tego nie robią. Wydaje się, że także pacjenci z depresją częściej borykają się z problemem jedzenia nocnego – jednakże badania nie znalazły jeszcze odpowiedzi na pytanie, czy depresja jest przyczyną, skutkiem a może jedną z właściwości NES?

Etiologia omawianego zaburzenia nie została do końca wyjaśniona. Możliwe, że zespół jedzenia nocnego ma podłoże genetyczne. Prawdopodobnie też zaburzenia snu sprzyjają wystąpieniu NES – chodzi przede wszystkim o takie dolegliwości, jak: zespół niespokojnych nóg, obturacyjny bezdech senny, zespół okresowych ruchów kończyn, a także objawy występujące po odstawieniu alkoholu, kawy, papierosów i opiatów. Wykazano też związek między występowaniem NES, a nadmiernym narażeniem na stres.

Diagnoza i leczenie.

Ponieważ zespół jedzenia nocnego nie jest jeszcze dobrze opisanym zjawiskiem, wciąż trwają poszukiwania skutecznych metod leczenia tego zaburzenia – zarówno farmakologicznych, jak i za pomocą terapii nielekowej. Pierwszym krokiem jest na pewno właściwa diagnoza. Ponieważ wielu chorych wstydzi się nocnego objadania ogromne znaczenie ma duża czujność lekarzy i specjalistów mających kontakt z pacjentem.

Autor: Katarzyna Pilarczyk

Źródła:

Allison, K. C., Lundgren, D. J., Moore, R. H., O’Reardon, J. P., Stunkard, A. J., Cognitive Behavior Therapy for Night Eating Syndrome. A Pilot Study, American Journal of Psychotherapy 2010, t. 64, nr 1

Allison, K. C., Lundgren, D. J., O’Reardon, J. P., Geliebter, A., Gluck, M. E., Vinai, P., Mitchell, J. E., Schenck, C. H., Howell, M. J., Crow, S. J., Engel, S., Latzer, Y., Tzischinsky, O., Mahowald, M. W., Stunkard, A. J., Proposed Diagnostic Criteria for Night Eating Syndrome, International Journal of Eating Disorders 2010, 43, 241–247

Jakuszkowiak, K., Cubała, W. J., Zespół jedzenia nocnego — rozpowszechnienie, diagnoza i leczenie, Psychiatria 2004, tom 1, nr 2, 107–111

Kucukgonsu, S., Tek, C., Bestepe, E., Musket, C., Guloksuz, S., Clinical Features of Night Eating Syndrome among Depressed Patients, European Eating Disorders Review 2014, 22, 102–108

Udostępnij: