Nieocenionym wyzwaniem w pacy z pacjentem cierpiącym na zaburzenia odżywiania jest jego zaangażowanie w terapię. Szczególnie podczas pierwszych spotkań, kiedy nawiązuje się relacja terapeutyczna, istotne jest zwrócenie uwagi na ten aspekt. Niestety obserwuje się, że przeciętny pacjent zgłasza się na terapię bez motywacji wewnętrznej, a skierowany przez rodzinę i bliskie osoby. Łatwo sobie wyobrazić, jaki musi być wstępny poziom zaangażowania, kiedy jedynym lub głównym powodem przyjścia jest uzyskanie spokoju, czy zatrzymanie postępujących konfliktów z bliskimi. Nierzadko pojawia się także lęk przed utratą korzyści płynących z chorowania, który z pewnością ograniczy aktywny udział pacjenta w procesie zmiany.
Na co zatem warto zwrócić uwagę, by zwiększyć zaangażowanie u trudnego pacjenta? Oto kilka wskazówek Christophera Fairburna, uniwersyteckiego profesora psychiatrii i dyrektora CREDO w Oksfordzie.
Empatia to wola oraz umiejętność wczuwania się w przeżycia drugiego człowieka, będąca elementem kompetencji emocjonalnej. To także proces poprawnego rozumienia stanu emocjonalnego i punktu widzenia drugiej osoby. Okazuj ją poprzez koncentrację na ekspresji werbalnej i niewerbalnej pacjenta. Dopasuj język swoich wypowiedzi do języka, którym operuje pacjent. Nadążaj za jego tonem komunikacji. Przyjmij pozycję zaangażowania – bądź świadomy własnych słów, gestów i innych sygnałów wysyłanych w czasie kontaktu z klientem. W uzewnętrznieniu zaangażowania pomoże Ci także uważność, wrażliwość i obiektywność.
Utrzymanie z klientem dopasowanej do charakteru spotkań odległości wydaje się rzeczą oczywistą. Jednakże dystans interpersonalny to oprócz fizycznej przestrzeni, psychiczne poczucie granic relacji. Zadbaj o to, by pacjent wiedział jak ma się do Ciebie zwracać oraz o to, byś przypadkiem nie użył nielubianych zdrobnień w stosunku do niego.
Profesjonalizm w relacji terapeutycznej to przede wszystkim szacunek do klienta, jego autonomii i prywatności. To także świadomość własnych kompetencji w zakresie zaburzeń odżywiania, ale i ograniczeń. Pamiętaj także, że z początku pacjent może nie dostrzegać twoich umiejętności i wierzyć, że nie możesz lepiej rozumieć problemu, którego sam nie przeżywasz. Nie próbuj zachowywać się zbyt kontrolująco, ani onieśmielać pacjenta swoim doświadczeniem i wiedzą.
Nadzieja, jest to oczekiwanie, że jesteśmy w stanie zrealizować własne cele, które pojawiają się, gdy człowiek staje przed jakimś wyzwaniem. W tym przypadku, pacjent stoi przed wyzwaniem, jakim są dla niego zaburzenia odżywiania oraz przed szeregiem oczekiwań związanych z tym problemem. Ważne jest, by pacjent wierzył nie tylko w sam proces terapii, ale także, by miał nadzieję, na życie wolne od kontroli wagi. Wielu cierpiących na zaburzenia odżywiania przychodząc do gabinetu nie ma nadziei na wyzdrowienie. Spraw zatem, by mogła się ona pojawić i utrzymuj ją w gorszych momentach terapii.
Ostatnią wskazówką jest zachęcanie pacjenta do zadawania pytań. Upewnij się, że pacjent jest aktywny w procesie terapii i nadąża za Twoim sposobem prowadzenia jej. Zadbaj o to, by pacjent na każdym spotkaniu czuł się swobodnie w Twoim gabinecie, by nie odczuwał skrępowania chęcią zadania kolejnych pytań i regularnie dopytuj o ewentualne wątpliwości podczas trwania sesji.
Osoby dotknięte zaburzeniami odżywiania rzadko kiedy wykazują się zaangażowaniem w chwili zgłoszenia się do specjalisty, a bez tego proces zmiany nie będzie mógł postępować prawidłowo. Warto zatem już od pierwszego kontaktu pracować nad wzmocnieniem aktywnej postawy z pomocą powyższych wskazówek. Powodzenia!
Bibliografia:
Fairburn C. (2013). Terapia poznawczo-behawioralna i zaburzenia odżywiania. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Suchańska A. (2007). Rozmowa i obserwacja w diagnozie psychologicznej. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Trzebińska E. (2008). Psychologia pozytywna. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
autor: Agnieszka Dulińska
Bądź na bieżąco i dołącz do newslettera!
