Anoreksja wśród osób starszych.

Anorexia nervosa to zjawisko kojarzone przede wszystkim z osobami w okresie adolescencji. Nic w tym dziwnego – jak podaje ANAD (National Association of Anorexia Nervosa and Associated Disorders ) aż 1% dorastających dziewcząt cierpi na anoreksję. To właśnie nastolatki są grupą najbardziej zagrożoną ryzykiem pojawienia się zaburzenia. Równocześnie ANAD wskazuje, że choroba ta może występować niezależnie od wieku – naukowcy jednak mają podzielone zdania na ten temat. Część specjalistów zaproponowała stosowanie jednostki chorobowej o nazwie „anorexia tardive” w odniesieniu od osób, które ukończyły 25 rok życia. Niektórzy – jak Selvini Palazzoli, włoska psychiatra – zaznaczają, że termin „anorexia nervosa” powinien być stosowany tylko i wyłącznie w kontekście zaburzeń rozpoznanych w okresie dojrzewania lub wcześniej. Wydaje się, że jest to zbyt restrykcyjne podejście, które wyklucza znaczną grupę cierpiących osób i uniemożliwia postawienie trafnej diagnozy.

Jak scharakteryzować anoreksję, która dotyka osób starszych?

Zacznijmy od tego, jakie są przyczyny występowania anorexia nervosa wśród osób w podeszłym wieku. Badacze Hsu i Zimmer wskazują na to, że w związku z rosnącą w ostatnich dekadach liczbą zachorowań na anoreksję, a także tym, że przynajmniej 20% osób choruje przewlekle, wielu pacjentów zmaga się z tym zaburzeniem nawet kilkadziesiąt lat od jego rozpoznania – a zatem także w czasie swojej starości. Niektórzy mogą zachorować w młodości i przez wiele lat wygrywać z chorobą, by ponownie poddać się jej na starość. Zdarzają się i tacy, który po raz pierwszy zachorują mając już kilkadziesiąt lat. Podkreśla się tu znaczenie nacisku społecznego na to, by mieć szczupłą, zgrabną – a nawet chudą czy wychudzoną – sylwetkę, niezależnie od wieku. Wydaje się, że współczesne starsze kobiety – podobnie jak młodsze – zaczęły ulegać tej powszechnej w świecie zachodnim presji.

Jakie są podobieństwa w przebiegu anoreksji u adolescentów i osób starszych? Zarówno młodsi, jak i starsi unikają spożywania posiłków w celu zyskania szczuplejszej oraz atrakcyjniejszej sylwetki. W obu grupach pojawia się silny lęk przy przybraniem na wadze. Badacze wskazują też na to, że pacjenci – niezależnie od wieku – zyskują poprzez doświadczenia związane z anoreksją poczucie kontroli. U obu grup występuje również niechęć do przyznania się przez osoby do faktu przynależenia do grupy chorujących na anoreksję.

Równocześnie badacze wyróżniają kilka różnic, z czego Hsu i Zimmer za najbardziej znaczącą (ich zdaniem wręcz jedyną) uważają kwestię konfliktów seksualnych, które choć obecne wśród adolescentów, to pośród osób w podeszłym wieku zdają się nie mieć większego znaczenia. Bulik, prowadząca program badawczy dotyczący zaburzeń odżywiania, podkreśla też większe zagrożenie dla zdrowia w przypadku zachorowania przez osoby starsze, ponieważ z wiekiem ciało staje się mniej wytrzymałe. Niektóre statystyki wskazują, że nawet 78% przypadków śmierci spowodowanych anoreksją w USA dotyczy właśnie osób starszych.

Trudności w rozpoznaniu zaburzenia.

Znaczącą trudnością w przypadku anoreksji występującej u osób starszych jest prawidłowa diagnoza. Jak zaznaczono wyżej, nie wszyscy badacze dopuszczają możliwość zachorowania przez osoby w podeszłym wieku. Poza tym objawy anoreksji mogą zostać zakamuflowane przez występującą u pacjenta depresję. Dlatego tak istotne jest, by nie ignorować niewątpliwych sygnałów wskazujących na nieprawidłowości wokół odżywiania u danej osoby. Pomocne może być nie tylko dokładne zbadanie osoby starszej, ale także wywiad z członkami rodziny czy osobami z najbliższego otoczenia pacjenta.

Wydaje się, że choroba, jaką jest anoreksja, nie zna pojęcia wieku. Zatem niezależnie od przeżytych przez pacjenta lat zawsze powinna być mu oferowana profesjonalna pomoc – każdy może zawalczyć o siebie, swoje zdrowie, a przede wszystkim życie.

Autor: Katarzyna Pilarczyk

Źródła:

Starzomska, M., Anorexia nervosa w wieku starszym. Psychogeriatria Polska 2008, 5(4), 159-164

Hill, R., Haslett, C., Kumar S., Anorexia nervosa in an elderly woman,Australian and New Zealand Journal of Psychiatry 2001, 35, 246–248

http://www.anad.org (20.08.2015)

Udostępnij: