Rola psychodietetyka w chorobach dietozależnych.

„Błędem leczenia jest oddzielenie ciała od duszy” Platon

Wyróżnia się ponad 80 jednostek chorobowych, które są konsekwencją nieprzestrzegania właściwej diety lub spożywania produktów o nieodpowiednich parametrach zdrowotnych. Te właśnie choroby określa się dietozależnymi. Możemy do nich zaliczyć min. cukrzycę, otyłość, choroby układu krążenia, szereg różnych nowotworów, czy choroby układu pokarmowego.

Wymienione schorzenia różnią się między sobą mechanizmem powstawania, lokalizacją zmian chorobowych, a tym samym podejściem w leczeniu zarówno farmakologicznym, jak też dietetycznym. Za cechę wspólną można uznać natomiast ich przewlekłość oraz konieczność zmiany stylu życia.

Aby zrozumieć i określić rolę psychodietetyka w problematyce chorób dietozależnych, należy najpierw opisać trudności, z którymi borykają się pacjenci. Szereg fizycznych ograniczeń pojawiających się w codziennym życiu, może być związany z pojawieniem się epizodów depresyjnych, a tym samym odczuwaniem smutku, bezradności, poczucia straty, obwiniania siebie lub innych, utrudniając zmagania z chorobą oraz przystosowanie się do nowej sytuacji. Konieczność wprowadzenia wielu zmian w sposobie odżywiania, aktywności fizycznej, wymaga od pacjenta przeorganizowania dotychczasowego życia i podporządkowania, w zależności od rodzaju schorzenia w mniejszym lub większym stopniu, innych obowiązków związanych z pracą, czy życiem prywatnym. Jest to sytuacja, która może budzić silny opór i lęk związany z całym procesem leczenia, z tym co wydarzy się w przyszłości. Jako istotny czynnik, odwołujący się do wymienionych wcześniej odczuć, który utrudnia proces leczenia, jest również odczuwany stres. Badania wskazują, iż najsilniejszym stresorem okazuje się kontakt ze służbą zdrowia, gdzie szczególnie ważnym elementem jest jakość komunikacji z lekarzem oraz sposób przekazywania informacji medycznych. Stresujące mogą okazać się również techniki leczenia oraz inne wymienione już wcześniej trudności związane z wprowadzaniem w życie zmian. Na większość z tych sytuacji pacjent nie ma wpływu. Być może spotka nieempatycznego lekarza, który będzie udzielał informacji w sposób niezrozumiały i niejasny. Pacjent nie jest również w stanie sprawić, by lek, nie powodował niechcianych efektów ubocznych lub tylko takie, które są do zaakceptowania. Czy jest zatem skazany na chroniczny stres i musi się z tym po prostu pogodzić? Otóż, nie. Ponieważ autorem odczuwanego stresu, są myśli samego pacjenta. Często jednak trudno jest samemu zidentyfikować, to co dzieje się w głowie, będąc w środku ognia problemu.

Tym samym radzenie sobie z chorobą, powinno być traktowane jako proces, przez który przechodzi pacjent, a nie jako natychmiastową reakcję. Akceptacja wobec trudności, pojawiających się barier, czy negatywnych myśli jest niezbędna do udzielenia pomocy pacjentowi. W tym też kontekście rola psychologa żywienia polega na udzielaniu wsparcia i dawaniu przestrzeni na omówienie wszystkich obaw związanych z leczeniem, przekazywaniu narzędzi do radzenia sobie z trudnymi sytuacjami oraz redukowaniem napięcia i odczuwanego stresu. Ponadto do zadań psychodietetyka należy również zwiększanie poziomu motywacji do podejmowania zmian w stylu życia oraz poszukiwania wspólnie z pacjentem, dostosowanych indywidualnie, możliwych form aktywności fizycznej oraz sposobów na wprowadzenie właściwej diety.

Ze względu na to, że choroba stawia szereg wymagań wobec pacjenta wpływając istotnie na jego stan psychiczny, co przekłada się również na jego proces leczenia i osiągania optymalnego poczucia zdrowia, uzupełnianie konwencjonalnego leczenia wsparciem psychologa wydaje się bardzo zasadne. Co ważne, pacjent ma prawo do takiego wsparcia.

Autor: Agnieszka Latus, psycholog/psychodietetyk

Źródła:

Charmaz, K. (1995). The body, identity and self: adapting to impairment. Sociological Quarterly, 36, 656-680

Cohen F., Lazarus R. (1978). Coping w stress of illness. W: Stone W. G. C., Cohen F., Endler N.E (red.) Health psychology- a handbook: Theories, apllications, and challenges of a psychological approach to the health care system. San Francisco: Jossey- Bass, 217- 254

Salmon, P. (2003). Psychologia w medycynie wspomaga współpracę z pacjentem i proces leczenia. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne


Udostępnij:

Bądź na bieżąco i dołącz do newslettera!